ਜਥੇਬੰਦੀ ਬਾਰੇ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਅੰਦਰ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਹੈ।ਇਹ ਉਹ ਪਾਵਨ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸੱਤਵੀਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪਾਵਨ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਰਬਤ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਸੁਭਾਇਮਾਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ,ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਜਨੌਰ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ।ਸਾਹਿਬ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਧਰਮਪ੍ਰਚਾਰ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਯੋਧਿਆਂ ਸਮੇਤ ਇਸ ਅਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਬਾਬਾ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਜੀ ਬਲੱਗਣ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇਣ ਲਈ ਪਧਾਰੇ ਸਨ।ਗੁਰੂ ਚਰਨਾਂ ਦਾ ਭੌਰਾ ਬਣੀ ਬੇਠੈ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਾਂਘ ਸੀ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੀ ਸੱਤਵੀਂ ਜੋਤ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਮੈਨੂੰ ਗਰੀਬ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਕੇ ਨਿਹਾਲ ਕਰਨ।ਦਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਣ ਵਾਲੇ ਮਾਲਕ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ੧੫ ਨਵੰਬਰ ੧੬੫੧ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ੨੨੦੦ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਸਮੇਤ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਣ ਉਤਾਰੇ ਕੀਤੇ।ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਬਾਬਾ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕੋਈ ਹੱਦ ਨਾ ਰਹੀ।ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਅਸਥਾਨ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਕੀਤਾ।ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਜਿaਂ ਜਿaਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਗਈ ਤਿaੁਂ ਤਿaੁਂ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸਰਵਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸਵੇਰ-ਸ਼ਾਮ ਦੀਵਾਨ ਵਿੱਚ ਇਕੱਤਰ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਪੱਠਿਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਘਾਟ ਸੀ।ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਬਾ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਖਿਆਂ ਵੇਖ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨਜ਼ਦੀਕ ਉਗੀਆਂ ਜੰਗਲੀ ਵੇਲਾਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਮੇਤ ਪੁੱਟ ਕੇ ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਘੋੜਿਆਂ ਨੇ ਵੇਲਾਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਖਾਧੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀ ਸਾਡੇ ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਛਕਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਨ ਸਨ।ਇਸ 'ਤੇ ਭਾਈ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ,"ਮਹਾਰਾਜ ਮੈ ਗਰੀਬ ਨੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਕੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਹੈ,ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਲਾਂ ਉਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਉਹੀ ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਈਆਂ ਹਨ।" ਬਾਬਾ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਇਸ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਏ ਅਤੇ ਵਰ ਬਖਸ਼ਿਆ ਕਿ,"ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਜੀ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਇਸ ਲੋਕ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਪ੍ਰਲੋਕ ਵਿੱਚ ਸਦਾ ਹੀ ਹਰੀਆਂ ਭਰੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ।ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਸ ਵਰ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਪੈ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਥੇ ਉਤਾਰਾ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਜਿਸ ਖਜੂਰ ਦੇ ਦਰਖਤ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਘੋੜਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਸੀ,ਉਸ ਖਜੂਰ ਦੇ ਦਰਖਤ ਨਾਲ ਅੱਜ ਵੀ ਵੇਲਾਂ ਹਰੀਆਂ ਭਰੀਆਂ ਖੜੀਆਂ ਹਨ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੇਲਾਂ ਨੂੰ ਪਤਝੱੜ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਵੇਂ ਪੱਤੇ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।ਸੰਗਤਾਂ ਵਲੋਂ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਜਲ ਦੀ ਘਾਟ ਸਬੰਧੀ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ੨ ਫਰਲਾਂਗ ਚੜ੍ਹਦੇ ਵੱਲ ਆਪਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਕਰ ਕਮਲਾਂ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਤੀਰ ਮਾਰ ਕੇ ਜਲ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਚਸ਼ਮਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਵਰ ਬਖਸ਼ਿਆ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਪ੍ਰਾਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਇਸ ਸਰੋਵਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੇਗਾ ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰੋਗ ਦੂਰ ਹੋਣਗੇ, ਸ਼ੁਭ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰਨ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਹਰਿਆ ਭਰਿਆ ਹੋ ਕੇ ਮੋਤੀਆਂ ਵਾਂਗ ਚਮਕੇਗਾ।ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਰੋਵਰ ਮੋਤੀ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੰਗਤਾਂ ਲਈ ਰੂਹਾਨੀ ਖਿੱਚ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੀਰਥ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।ਗੁਰੂ ਜੀ ਇੱਥੇ ਜਿਸ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਦੀਵਾਨ ਸਜਾ ਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਉਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਿਆਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ੧੫ ਸਤੰਬਰ ੧੯੦੭ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ।ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ ਸੱਚਖੰਡ ਵਾਸੀ ਜੱਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਅਣਥੱਕ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸਦਕਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਇਮਾਰਤ ਸ਼ੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ।ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸੰਨ ੧੭੦੧ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਪਾ ਕੇ ਬੱਸੀ ਕਲਾਂ ਦੇ ਪਠਾਣ ਜਾਬਰ ਖਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਆਏ ਸਨ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੱਥੇ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਆਰਾਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਸਬੰਧੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਕੀਤੀਆਂ।ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਦੀ ਦੁੱਧ ਰੰਗੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਖਿੱਚਦੀ ਹੈ।ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਵਿੱਚ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੇ ਸਾਫ ਸੁਥਰੇ ਲਿਸ਼ਕਵੇਂ ਫਰਸ਼ ਅਤੇ ਪਰਿਕਰਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਣੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੇ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਵੇਲ ਬੂਟੇ ਚੁਫੇਰੇ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਖਿਲਾਰਦੇ ਹਨ।ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਪਾਠ ਅਤੇ ਕਥਾ ਕੀਰਤਨ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸ਼ਾਤਮਈ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੂਹਾਨੀ ਮਹਿਕ ਬਿਖੇਰਦਾ ਹੈ।ਸੰਗਤਾਂ ਸੰਤਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪੂਰਨ ਹੋਣ ਤੇ ਘੋੜੇ ਭੇਂਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ (ਛਾਉਣੀ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ) ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਵੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਮੌਜੂਦਾ ਜਥੇਦਾਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਬਾਕੀ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਸੰਭਾਲ ਸਬੰਧੀ ਕਾਰਜ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਇੱਥੇ ਹੀ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਗਤਕੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਘੋੜਸਵਾਰੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਪੁਰਬ,ਵਿਸਾਖੀ,ਮਾਘੀ ਅਤੇ ਸੱਚਖੰਡ ਵਾਸੀ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੇ ਬਾਬਾ ਬਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਬਰਸੀ ਸਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਵਜੋਂ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਹਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਫਖਰ ਹੈ ਕਿ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ, ਰਿਸ਼ੀਆਂ-ਮੁਨੀਆਂ ਅਤੇ ਪੀਰ-ਪੈਗੰਬਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਜਨਮ ਲਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣਾ ਸਮੁੱਚਾ ਜੀਵਨ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਤੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਉਸਤਤਿ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ।ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਸੰਤਾਂ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ ਇਕ ਸਨ ਮਹਾਨ ਤਪੱਸਵੀ, ਸਰਬ ਸਾਂਝੀ ਵਾਲਤਾ ਦੇ ਸੁਨੇਹੀ, ਬਾਣੀ ਤੇ ਬਾਣੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਪੱਕ ਦੂਰ ਅੰਦੇਸ਼ੀ ਜਰਨੈਲ ਸੱਚ ਖੰਡ ਵਾਸੀ ਜਥੇਦਾਰ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਵਾਲੇ।ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਪਿੰਡ ਫਤਿਹਪੁਰ ਕੋਠੀ ਜ਼ਿਲਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਪਿਤਾ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮਾਤਾ ਪ੍ਰੇਮ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ੨੮ ਨਵੰਬਰ ੧੯੦੨ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਹੋਇਆ।ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਦਾਦਾ ਬਾਬਾ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ੧੭੦੧ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਦਾਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਮਾਹੌਲ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸੇਵਾ ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰੁਚੀਆਂ ਦੀ ਲਗਨ ਲੱਗ ਗਈ।ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਕੇਂਦਰ ਨਿਰਮਲ ਆਸ਼ਰਮ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਅੱਘੜ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਿੰਡ ਟੂਟੋਮਜਾਰਾ ਵਿਖੇ ਸੰਤ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸ ਰਹਿ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ, ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਟਕਸਾਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਟਕਸਾਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤ ਅਮੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸੰਨ ੧੯੨੮ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਹਜ਼ੂਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਹੈੱਡ ਪੁਜਾਰੀ ਬਾਬਾ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਨ ਕੀਤਾ।ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਆਪ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਸਿਰਮੌਰ ਜਥੇਬੰਦੀ ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸ ਆ ਗਏ।ਇੱਥੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਬੜੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸੋਂ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਚੱਬੇਵਾਲ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਅਸਥਾਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਪਿੰਡ ਬਜਰੌਰ ਵਿਖੇ ਆ ਕੇ ਇਸ ਗੁਰਧਾਮ ਦੀ ਸੇਵਾ ਆਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਿਆਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ੧੯੦੭ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਰੱਖਿਆ ਸੀ।ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਅੱਠੇ ਪਹਿਰ ਪ੍ਰਵਾਹ ਚਲਾਏ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਕੇ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਅਤੇ ਘੋੜ ਸਵਾਰੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ।ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਦ੍ਰਿੜਤਾ, ਸੇਵਾ ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹਾਨ ਘਾਲ ਕਮਾਈ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਪੰਥ ਅਕਾਲੀ ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਛਾਉਣੀ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਜਥੇਦਾਰ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਚੇਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ੧੯੪੯ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਨਗਾਰਾ ਦੇ ਕੇ ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾਂ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਛਾਉਣੀ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ।ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾਂ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣ ਉਪਰੰਤ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਅਤੇ ਸਰੋਵਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੀ ਮਾਣ ਮਰਿਯਾਦਾ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਘਾਲਣਾ ਘਾਲੀ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਪਤਿਤ ਮਹੰਤਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚੋਂ ਛੁਡਵਾ ਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਹਵਾਲੇ ਕਰਨ ਲਈ ੨੨ ਮਈ ੧੯੬੪ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾਂ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗਿਆਰਾਂ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸੁਨਿਹਰੀ ਪੰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਹੈ।ਨਿਸ਼ਕਾਮਤਾ, ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਨਿਰਭੈਤਾ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪ ੩ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੯੬੭ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਵਿਖੇ ਹੀ ਗੁਰੂ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਬਿਰਾਜੇ।ਪੰਥ ਪ੍ਰਤੀ ਕੀਤੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ੨੫ ਸਤੰਬਰ ੧੯੯੫ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਦੀਵ ਕਾਲ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਬਣ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਰਹੇਗਾ।
ਜਥੇਦਾਰ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦੇ ਰਸੀਏ, ਭਗਤੀ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਮੁਜੱਸਮੇ, ਸਰਬ ਸਾਂਝੀ ਵਾਲਤਾ ਦੇ ਸੁਨੇਹੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਜ਼ਿੰਦਾ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੱਥੇਦਾਰ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਜਨਮ ੭ ਪੋਹ ੧੯੪੨ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਜਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਗਰ ਸੀਕਰੀ ਵਿਖੇ ਪਿਤਾ ਸਰਦਾਰ ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮਾਤਾ ਚੰਨਣ ਕੌਰ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਕੁੱਖੋਂ ਹੋਇਆ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਬਾਬਾ ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬਾਣੀ ਅਤੇ ਬਾਣੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਪੱਕ ਬਹੁਤ ਉੱਚੇ-ਸੁੱਚੇ ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਸਨ।ਸੰਤਾਂ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀਆਂ ਲਾਡਲੀਆਂ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਉਤਾਰਾ ਕਰਵਾ ਕੇ ਸੇਵਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਬਾਬਾ ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਚੰਨਣ ਕੌਰ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਮਹੌਲ ਹੋਣ ਦਾ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੇ ਗੂੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।ਆਪ ਜੀ ਚਾਰ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਸਨ।ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਮੁੱਢਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿੱਦਿਆ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਥਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ 'ਸੰਤ ਸੁਰਕੀ ਸੇਵਕ' ਵਾਲਿਆਂ ਪਾਸੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਵਿੱਦਿਆ, ਘੋੜ ਸਵਾਰੀ ਅਤੇ ਸਸ਼ਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਵਿਖੇ ਰਹਿ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸੰਨ ੧੯੬੫ ਈਸ਼ਵੀ ਵਿੱਚ ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਚੇਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਦਾਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਪੱਕੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸੱਜ ਗਏ।ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ੧੫ ਅਕਤੂਬਰ ੧੯੫੭ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾਂ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ (ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ) ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਏ।ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਲੋਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਪਹਿਰਾ ਸੌਪਿਆਂ ਜਾਂਦਾ, ਭਾਵੇ ਨਗਾਰਾ ਵਜਾਉਣ, ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ, ਲੰਗਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਜਾਂ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਹੋਵੇ, ਆਪ ਜੀ ਹਰ ਸੇਵਾ ਤਨ, ਮਨ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਨਿਭਾਉਂਦੇ।ਜਦ ਕਦੇ ਪੰਥ ਨੂੰ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸ੍ਰੀ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਪਤਿਤ ਮਹੰਤਾ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚੋਂ ਛਡਾਉਣ ਲਈ ੨੨ ਮਈ ੧੯੬੪ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਾਕਾ ਵਾਪਰਿਆ ਤਾਂ ਆਪ ਗੰਭੀਰ ਜਖਮੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪ ਮੈਦਾਨੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਮੌਕੇ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨਾਲ ਜੂਝਦੇ ਰਹੇ।ਇਸ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ੧੧ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਨੂੰ ਮਹੰਤਾਂ ਕੋਲੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾ ਕੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ ਕੀਤਾ।ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਜਦੋਂ ੩ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੯੬੭ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾਂ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ (ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ) ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਸੱਚਖੰਡ ਜਾ ਬਿਰਾਜੇ ਤਾਂ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ੧੨ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੯੬੭ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾਂ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ ਸੰਗਤ ਵਲੋਂ ਸਰਬ ਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।ਆਪ ਜੀ ਲਗਭਗ ੪੦ ਸਾਲ ਤੋਂ ਨਿਰੰਤਰ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।ਆਪ ਜੀ ਨੇ ੧੦ ਸਤੰਬਰ ੧੯੭੪ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੋਢਲ ਸਾਹਿਬ (ਜਲੰਧਰ) ਨੂੰ ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾਂ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਅਧੀਨ ਲੈ ਕੇ ਰਹਿਤ ਮਰਿਯਾਦਾ ਲਾਗੂ ਕਰਵਾਈ।ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਦੀਆਂ ਕਚਿਹਰੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਸੰਗਤਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਧਰਨੇ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਤੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ੨੫੦੦ ਅਤੇ ਫਿਰ ੬ ਹਜ਼ਾਰ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਜੱਥਿਆਂ ਸਮੇਤ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ।ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਜੀਵਨ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਇੱਕ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਬਣ ਕੇ ਚਮਕ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਆਪ ਜੀ ਦੀਆਂ ਪੰਥ ਪ੍ਰਤੀ ਕੀਤੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਜਵੱਦੀ ਕਲਾਂ (ਲੁਧਿਆਣਾ),ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੀਵਾਨ ਅਸਥਾਨ ਜਲੰਧਰ ਵਲੋਂ ੨੪ ਜਨਵਰੀ ੧੯੮੪ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਅਤੇ ਪੰਜ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ੨੯ ਮਾਰਚ ੧੯੮੫ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਪੱਤਰ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੰਬਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ੨੫ ਸਤੰਬਰ ੧੯੯੫ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿੱਖ ਸੰਮੇਲਨ ੨ ਜੁਲਾਈ ੨੦੦੬ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ੪੦੦ ਸਾਲਾ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੰਬਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਪੰਥ ਦੇ ਅਨਮੋਲ ਰਤਨ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਨਿਮਰਤਾ ਭਰਪੂਰ,ਨਿਸ਼ਕਾਮਤਾ ਅਤੇ ਅਤਿ ਦਾ ਮਿੱਠਾ ਬੋਲੜ ਸੁਭਾਅ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕਨੇਡਾ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਗਤਾਂ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਸਮੁੱਚੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਅੱਗੇ ਇਹੀ ਅਰਦਾਸ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਬਲ ਬਖਸ਼ਣ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਹੀ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਸਦਾ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਮਿਲਦੀ ਰਹੇ।
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਕਾਲਜ਼ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ
ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾ ਤਰਨਾਂ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ, ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਤ ਮਰਿਯਾਦਾ ਲਾਗੂ ਕਰਾਉਣ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਕੇ ਵਹਿਮਾਂ-ਭਰਮਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦਿਵਾਉਣ, ਸਮਾਜਿਕ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵੱਡਮੁੱਲਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ,ਉੱਥੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਲੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਕਾਲਜ਼ ਫਾਰ ਵੋਮੈਨ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਅਣਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਅਣਡਿੱਠ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਲੋਂ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ-ਗੜਸ਼ੰਕਰ ਸੜਕ ਤੇ ਪਿੰਡ ਚੱਬੇਵਾਲ (ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ) ਵਿੱਚ ਉਸਾਰਿਆ ਗਿਆ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਕਾਲਜ਼ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਅੱਜ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਬਣ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਰਦਾਨ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਦੀਕ ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਕਾਲਜ਼ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਉਚੇਰੀ ਵਿੱਦਿਆ ਲਈ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜਾਂ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ,ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੜਕੀਆਂ ਪੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸਨ।ਇਸ ਲਈ ਸੰਨ ੧੯੯੮ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਚੱਬੇਵਾਲ ਦੇ ਪਤਵੰਤੇ ਸੱਜਣਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗਤਾਂ ਨੇ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸ ਕਾਲਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਸਬੰਧੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ।ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮੰਨ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਕਾਲਜ਼ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ।ਕਾਲਜ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਸਾਢੇ ਅੱਠ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਪਿੰਡ ਚੱਬੇਵਾਲ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤ ਗਈ ਅਤੇ ਸੱਤ ਏਕੜ ਦੇ ਕਰੀਬ ਜ਼ਮੀਨ ਬਾਬਾ ਜੀ ਵਲੋਂ ਮੁੱਲ ਖਰੀਦੀ ਗਈ।ਕਾਲਜ਼ ਨੂੰ ਉਸਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ੧੪ ਜੁਲਾਈ ੧੯੯੯ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਵਿਦਿਅਕ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਕਾਲਜ਼ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ੧੨ ਮਾਰਚ ੨੦੦੦ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਬਾਣੀ ਅਤੇ ਬਾਣੇ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਰ ਕਮਲਾਂ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ।ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬਾਬਾ ਜੀ ਵਲੋਂ ੧੬ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਾਲਜ਼ ਦੀ ੪੦,੦੦੦ ਸੁਕੇਅਰ ਫੁੱਟ ਦੋ ਮੰੰਜਲੀ ਇਮਾਰਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।ਫਿਰ ਕਾਲਜ਼ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਵਾ ਕੇ ੨ ਜੁਲਾਈ ੨੦੦੧ ਤੋਂ ਵਿੱਦਿਅਕ ਕਲਾਸਾਂ ਦਾ ਅਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ੩੧੨ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅੱਜ ੨੦੦੦ ਲੜਕੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸਵਾਰਨ ਲਈ ਕਾਲਜ਼ ਤੋਂ ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟਬਾਲ, ਹੈਂਡਬਾਲ, ਖੋ-ਖੋ, ਬੈਡਮਿੰਟਨ ਤੇ ਅਥਲੈਟਿਕਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ।ਕਾਲਜ਼ ਦੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮ ਦਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਇੰਟਰ ਕਾਲਜ਼ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਇਸ ਕਾਲਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ।ਇਸ ਕਾਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਹੋਮ ਸਾਇੰਸ, ਮੈਥੇਮੈਟਿਕਸ, ਇਕਨਾਮਿਕਸ, ਫਿਜੀਕਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਆਦਿ ਵਿਸ਼ੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਦੇ ਹਾਣੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਡਿਗਰੀ "ਬੈਚਲਰ ਇਨ ਕੰਪਿਊਟਰ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ" ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਕਾਲਜ਼ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਸਟਾਫ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਨਿਰੋਲ ਮੈਰਿਟ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਾਲਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤੀ ਸਟਾਫ ਦੇ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਸਦਕਾ ਕਾਲਜ਼ ਦੇ ਹਰ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ੮੫% ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ੧੦੦ % ਤੱਕ ਨਤੀਜੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਕਾਲਜ ਤੱਕ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ੧੦ ਬੱਸਾਂ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਮਿਹਨਤੀ ਅਤੇ ਲੋੜਵੰਦ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ,ਵਜੀਫੇ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਫੀਸਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਆਇਤ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਾਲਜ਼ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ (੬੦,੦੦੦ ਸੁਕੇਅਰ ਫੁੱਟ) ਇਮਾਰਤ ਬਣਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਲਾਇਬਰੇਰੀ, ਹੋਸਟਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਦੀ ਕੰਟੀ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਚਲ ਰਹੀ ਹੈ।ਕਾਲਜ਼ ਦੀ ਲਾਇਫ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ੫੧੦੦੦ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਾਲਜ਼ ਲਈ ਕਮਰਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ੧ ਲੱਖ ੫੩ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਲਾਈਫ ਮੈਬਰਸ਼ਿਪਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਮੰਤਵ ਧਨ ਕਮਾਉਣਾ ਨਹੀ ਸਗੋਂ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਉਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਵਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰਲੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨਾ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਣੀ ਬਨਾਉਣਾ ਹੈ।ਕੇਵਲ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਹੀ ਨਹੀ ਸਗੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਲਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਕਾਲਜ਼ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਫਰ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਅਗਾਂਹ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਹੈ।ਸਾਡੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਅੱਗੇ ਇਹੀ ਦੁਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਾਲਜ਼ ਵਿੱਦਿਆ ਦੀ ਮਹਿਕ ਵਿਖੇਰਦਾ ਦਿਨ ਦੁਗਣੀ ਅਤੇ ਰਾਤ ਚੌਗਣੀ ਤਰੱਕੀ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬਲੰਦੀ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਮੰਜਿਲਾਂ ਨੂੰ ਫਤਹਿ ਕਰੇ।

ਨੋਟ:- ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣਾਂ ਨੇ ਕਾਲਜ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਿਆ ਤਨ-ਮਨ-ਧਨ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਮਿਸਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਤਰਨਾ ਦਲ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਕਾਲਜ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੱਜਣਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਆਸ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ।
© 2024 Copyright Harian Belan , Inc. All Rights Reserved


Developed by GS Solutions